Korekcja uszu, znana również jako otoplastyka lub korekcja małżowin usznych, stanowi popularny i dostępny zabieg w dziedzinie chirurgii plastycznej. Cieszy się on coraz większym zainteresowaniem, przede wszystkim ze względu na swoją skuteczność i stosunkowo niewielką inwazyjność.

W większości przypadków, operacja plastyczna uszu wykonywana jest w związku z korekcją odstających małżowin usznych, zwłaszcza u dzieci. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że istnieje szereg innych wskazań do przeprowadzenia plastyki uszu, związanych z różnymi schorzeniami.

Jednym z nich jest mikrocja, czyli wrodzony brak części małżowiny usznej. Mikrocja może występować w izolacji lub stanowić jeden z elementów innych wad wrodzonych. Uszy mikroczne są niewielkie i często towarzyszy im nieprawidłowe wykształcenie przewodu słuchowego zewnętrznego. Innym schorzeniem ucha zewnętrznego jest anocja, czyli całkowity brak rozwoju ucha zewnętrznego. Obydwa te przypadki mogą objawiać się zmianami w jednej lub obu małżowinach usznych. Zarówno mikrocja, jak i anocja, są wrodzonymi wadami, które pojawiają się już podczas rozwoju embrionalnego. Inne wrodzone wady, takie jak ucho satyra (o charakterystycznym, spiczastym kształcie górnej części ucha) czy guzek Darwina, również są poddawane korekcji. Szczególnym przypadkiem jest ucho kalafiorowate, znane także jako ucho zapaśnika, które jest nabytym zniekształceniem ucha zewnętrznego, związanym z uprawianiem sportów kontaktowych, takich jak boks, zapasy czy rugby. 

Korekta uszu u dzieci

Dzieci stanowią wyjątkową grupę pacjentów, a wszelkie odstępstwa od normy w budowie anatomicznej, często prowadzą do niemiłych uwag ze strony rówieśników. Te komentarze mogą przyczynić się do kształtowania kompleksów i obniżenia poczucia własnej wartości. To jeden z powodów, dla których rodzice decydują się na korekcję uszu u swoich dzieci.

W jakim czasie najlepiej wykonać operację plastyczną uszu u dzieci?

Zdaniem lekarzy, najlepszym momentem na przeprowadzenie tego typu zabiegu jest okres po intensywnym wzroście ucha. Przeprowadzenie operacji przed tą fazą nie gwarantuje trwałych efektów. Dlatego korekcję odstających uszu najczęściej wykonuje się po ukończeniu przez dziecko 10 roku życia. Ostateczna decyzja należy oczywiście lekarza. 

Konsultacja przedoperacyjna:

• wizytę konsultacyjna, podczas której omawiane są szczegółowe oczekiwania co do wyglądu uszu po zabiegu
• w przypadku dzieci istotne jest psychiczne przygotowanie oraz przekazanie informacji o możliwym bólu pooperacyjnym
• określane są także czasowe ograniczenia w aktywności sportowej i zawodowej związane z rekonwalescencją

Przygotowanie przedoperacyjne:

• kilka dni przed zabiegiem, pacjent powinien unikać leków zawierających kwas acetylosalicylowy, takich jak aspiryna, ze względu na wpływ na krzepliwość krwi
• palący pacjenci powinni zrezygnować z palenia co najmniej dwie tygodnie przed i po zabiegu, aby wspomóc proces gojenia ran
• w przypadku znieczulenia ogólnego, pacjent musi być na czczo przez co najmniej 6 godzin przed operacją

W zależności od wieku pacjenta, plastyka uszu może być przeprowadzana przy użyciu znieczulenia miejscowego (u dorosłych) lub pod nadzorem anestezjologa. Zabieg polega na wykonaniu nacięcia na tylnej powierzchni małżowiny usznej, a następnie precyzyjnym wymodelowaniu chrząstki poprzez odpowiednie nacięcia. Następnie zakładane są szwy, które mogą być rozpuszczalne lub nierozpuszczalne. Blizna po nacięciach jest praktycznie niewidoczna. Dorośli, po zakończeniu otoplastyki, mogą opuścić klinikę bezpośrednio po zabiegu.

Sam zabieg trwa zazwyczaj około 90 minut, a pacjent musi utrzymywać pozycję leżącą przez cały czas operacji.

Po zabiegu uszy mogą być lekko opuchnięte i zasinione. Wszystkie dolegliwości powinny ustąpić w ciągu 10-14 dni.

Rekonwalescencja po operacji plastycznej uszu – ważne zalecenia

Opatrunek po zabiegu:

• bezpośrednio po zabiegu zakładany jest opatrunek z antybiotykiem 
• zakładany jest również bandaż elastyczny, który wspomaga kształtowanie nowego wyglądu małżowin usznych

Ból pooperacyjny:

• w pierwszych dniach po zabiegu pacjent może odczuwać ból o zróżnicowanej intensywności
• ból ten można złagodzić za pomocą ogólnodostępnych środków przeciwbólowych

Opaska uciskowa:

• pacjent powinien nosić specjalną opaskę uciskową przez dwa tygodnie
• opaskę uciskową warto zakładać na noc przez okres 6 m-cy, co będzie chronić uszy  przed przypadkowym odgięciem

Usuwanie szwów i kontrole:

• szwy usuwane są po około dziewięciu dniach
• kolejna kontrola przewidziana jest po sześciu tygodniach

Higiena i aktywność fizyczna:

• pierwsze mycie włosów zalecane jest po zdjęciu szwów
• przez okres dwóch miesięcy należy unikać uprawiania sportów kontaktowych
• przez okres dwóch miesięcy należy unikać ekspozycji operowanych uszu na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, nie należy również korzystać w tym czasie z solarium i sauny

Możliwe powikłania po operacji plastycznej uszu

W każdej operacji chirurgicznej istnieje ryzyko powikłań i efektów ubocznych. Jednak ryzyko poważnych powikłań po korekcji plastycznej uszu jest niewielkie. W przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów po zabiegu, konieczna jest szybka konsultacja z lekarzem.

Krwawienie:

• najczęstszym powikłaniem jest krwawienie z rany pooperacyjnej, występujące zarówno bezpośrednio po zabiegu, jak i kilkanaście godzin po nim
• w przypadku krwawienia konieczny jest pilny kontakt z lekarzem prowadzącym zabieg

Zakażenie:

• niestosowanie się do zaleceń dotyczących higieny i opatrunków może prowadzić do zakażenia obszaru zabiegowego, wymagającego czasem reoperacji
• u większości pacjentów antybiotyki przynoszą zadowalające rezultaty

Powstanie krwiaka:

• krwiak może pojawić się po drobnych zabiegach chirurgicznych, wymagając ewentualnej ekstrakcji
• swędzenie i ból w miejscu operowanym są często, jednak ważne jest powstrzymywanie się od drapania

Zaburzenia czucia:

• najdługotrwałszym efektem ubocznym jest zaburzenie czucia w obrębie ucha, często w postaci drętwienia
• te zaburzenia zazwyczaj są przemijające, wynikające z uszkodzenia nerwów zaopatrujących małżowinę uszną

• ciąża i laktacja
• miesiączka
• choroby nowotworowe i autoimmunologiczne
• bakteryjne i wirusowe infekcje skóry
• epilepsja
• zaburzenia krzepliwości
• opryszczka